Nhật Ký Biển Đông: Mỹ Phải Thay Đổi Chính Sách Đối Với Phi Luật Tân
        Nhật Ký Biển Đông hai tuần đầu Tháng Mười ghi nhận những biến chuyển quan trọng như sau:
      Tình hình thế giới:
      -   Reuters & CNBC ngày 1/10/2016: "Tờ Nhân Dân Nhật Báo- cơ quan ngôn   luận của Đảng Cộng Sản Trung Hoa cảnh báo rằng Hoa Kỳ sẽ phải trả giá   cho quyết định đặt hệ thống lá chắn hỏa tiễn (THAAD) tại Nam Hàn. Nếu   Hoa Kỳ và Nam Hàn gây nguy hại cho quyền lợi an ninh chiến lược trong   vùng, bao gồm cả Trung Quốc thỉ họ sẽ phải trả giá và nhận sự phản công   thích đáng."
      Đây là lời cảnh báo nghiêm trọng của Hoa Lục. Hệ   thống lá chắn hỏa tiễn (THAAD) nếu được bố trí tại Nam Hàn, nói là để   ngăn ngừa cuộc tấn công từ Bắc Hàn nhưng thực chất đe dọa nền an ninh   của Hoa Lục và Nga. Nếu Mỹ và Nam Hàn quyết định tiến hành, theo tôi   nghĩ, Nga và Trung Quốc sẽ kích thích Bắc Hàn tiến hành cuộc Chiến Tranh   Triều Tiên lần thứ hai. Thảm họa không phải cho Mỹ hay cho Bắc Hàn mà   cho Nam Hàn. Nếu Bắc Hàn có hy sinh một triệu người thì cũng không ăn   thua gì. Nhưng Nam Hàn sẽ là một thảm họa vì "Công chúa đứt tay đã kêu   la thảm thiết. Còn ăn mày có đổ ruột cũng không sao". Nam Hàn phải nên   suy tính hết sức cẩn thận.
      - UPI ngày 5/10/2016: "Thủ Tướng   Haider al-Abadi của Iraq cảnh cáo Thổ Nhĩ Kỳ là sự hiện diện quân sự của   Thổ tại Iraq có thể đưa tới cuộc chiến khu vực - vì sau cuộc chiến   Mosul có thể tạo ra một khoảng trống quyền lực tại đây. Ô. Haider   al-Abadi nói rằng sự hiện diện của binh sĩ Thổ bên trong Iraq là đe dọa   chủ quyền lãnh thổ và nói thêm rằng liên minh quốc tế do Hoa Kỳ chỉ huy   cũng lên án hành động này."
      - Washington Post ngày 6/10/2016:   "Thủ tướng Hung Gia Lợi nói rằng động cơ giúp các quốc gia Trung Âu phát   triển là phải thiết lập quan hệ hợp tác chiến lược với Trung Quốc để mở   rộng mối liên hệ kinh tế. Thủ Tướng Viktor Orban nhắc lại sự khinh   thường của ông đối với việc xuất cảng dân chủ của Tây Phương và rằng   chúng ta phải thông cảm lẫn nhau và không có nhu cầu buộc họ phải thay   đổi. Ông cũng nói thêm rằng Hung Gia Lợi tôn trọng hệ thống chính trị   của Hoa Lục và không chấp nhận bất cứ giới hạn nào trong các quan hệ."
      -   UPI ngày 9/10/2016: "Nga đã di chuyển hỏa tiễn Iskander mang đầu đạn   nguyên tử tới Kaliningrad - một vùng lãnh thổ hải ngoại nằm trên bờ Biển   Baltic sát biên giới với Ba Lan và Lithuania. Đại diện của NATO đã nói   với Hãng Thông Tấn Đức rằng NATO coi đây như hành động gây hấn với các   quốc gia hội viên của họ." Tình hình thế giới nguy hiểm quá!
      -   Reuters ngày 11/10/2016: "Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đã ký thỏa thuận xây dựng   một đường dẫn khí đốt lớn dưới biển và cam kết tiến tới một lập trường   chung về cuộc chiến tại Syria, thúc đẩy bình thường hóa ngoại giao gần   một năm sau khi Thổ bắn rơi một máy bay của Nga."
      - CNBC ngày   12/10/2016: "Tổng Thống Nga Putin chỉ trích cuộc đấu khẩu kịch liệt về   sự lãnh đạo của ông trong cuộc tranh cử tổng thống tại Hoa Kỳ và phản   công những cáo buộc là Nga đã đứng đằng sau việc đánh cắp những dữ kiện   của cuộc tranh cử. Trả lời câu hỏi của đài truyền hình CNBC tại hội thảo   đầu tư VTB Banks, Ô. Putin nói rằng những vụ tai tiếng (do Wikileak   tung ra) liên quan đến những tài liệu tranh cử không nằm trong lợi ích   của Nga, đồng thời nói thêm những ứng viên tranh cử đã khai thác những   mối liên hệ với Nga để mong thắng cử."
      - Reuters ngày 13/10/2016:   "Ba Tư gửi hai chiến hạm tới Vịnh Aden vào ngày hôm nay, thiết lập sự   hiện diện quân sự của mình ngoài khơi Yemen nơi Mỹ vừa phóng hỏa tiễn   hành trình để tấn công lực lượng Houthi được Ba Tư hỗ trợ." Cũng tin   Reuters ngày hôm nay, Nga đã hoàn tất việc giao hệ thống hỏa tiễn phòng   không S-300 cho Ba Tư.
      - CNS News ngày 13/10/2016: "Ai Cập sẽ tổ   chức tập trận chung với Nga tại ven bờ Địa Trung Hải-một dấu hiệu rạn   nứt xa hơn giữa Tổng Thống el-Sisi và các lãnh đạo Hồi Giáo thuộc hệ   phái Sunni đã liên kết với nhau để chống lại Nga vì Nga ủng hộ chế độ   của Ô. Assad."
          | Không   có gì ngạc nhiên về phản ứng của Nga tại Syria. Việc triển khai này có   thể để ngăn ngửa một cuộc tấn công quân sự của Mỹ vào lực lượng của Ô.   Assad bằng cách cho khai hỏa các hỏa tiễn hành trình từ Thổ Nhĩ Kỳ hay   từ các khu trục hạm tại Địa Trung Hải. Trong cuộc chiến tranh Vùng Vịnh,   hệ thống phòng thủ và các đài chỉ huy của Saddam Hussein đã tan như xác   pháo chỉ trong vòng vài giờ đồng hồ vì không có hệ thống đảnh chặn các   hỏa tiễn Tomahaw của Mỹ. | 
  
           Hiện nay Ai Cập vẫn "đi" với Mỹ nhưng lại "đi" với   Nga theo chính sách ngoại giao đa phương của các nước nhỏ muốn cân bằng   ảnh hưởng giữa các siêu cường.
      - Huffington Post ngày   13/10/2016: "Một nhân vật quốc gia cực đoan của Nga, Ô. Vladimir   Zhirinovsky cảnh báo rằng người Mỹ hãy bầu cho Ô. Donald Trump để tránh   cuộc chiến tranh nguyên tử. Nếu Bà Clinton đắc cử, Nga và Mỹ sẽ bị lôi   kéo vào Đệ III Thế Chiến." Hiện nay một số đài truyền hình của Nga đã   đặt câu hỏi với khán giả là họ đã sẵn sàng cho một cuộc chiến tranh   nguyên tử chưa? Và nếu điều đó xảy ra, mọi người cần biết chỗ nào là hầm   tránh bom giữa lúc căng thẳng Nga-Mỹ gia tăng vì cuộc chiến Syria. Mỹ   muốn cứu vãn sự tồn tại của Aleppo- thủ đô trong thực tế của phiến quân   bằng biện pháp quân sự. Còn Nga và Syria muốn dứt điểm Aleppo để chỉ còn   phải đối đầu với ISIS. Cũng có tin Nga đã yêu cầu các viên chức có con   cái du học ở ngoại quốc phải quay trở về quê hương – một biện pháp có   thể để chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh sắp tới với Mỹ và NATO. Nếu Mỹ   oanh kích các phi trường và căn cứ quân sự của Syria, chắc chắn Nga   không ngồi yên để nhìn đồng minh của mình chết. Biện pháp duy nhất của   Nga là tấn công các chiến hạm hay các căn cứ quân sự của Mỹ... và như thế   Đệ III Thế Chiến bùng nổ.
        Tạp Chí Ngoại Giao (Foreign Policy   Magazine) ngày 14/10/2016 đi bài viết có tựa đề "Chính Sách Của Hoa Kỳ   Đối Với Nga Đã Thất Bại" (Americas Russia Policy Has Failed) trong đó   nói rằng, "Vị tổng thống sắp tới cần chấp nhận quan niệm rằng Mạc Tư   Khoa không thể bị đánh bại hay kiềm chế trong bối cảnh đa cực, toàn cầu   hóa của trật tự thế giới đang xuất hiện. Hoa Kỳ cần phải can dự bằng   cách cân bằng giữa hợp tác và cạnh tranh môt cách bao quát."
      Tình hình Syria:
      -   Business Insider ngày 4/10/2016: "Vào ngày 3/10/2016 là ngày Nga và Mỹ   đình chỉ các cuộc đối thoại về Syria, Nga đã triển khai hệ thống hỏa   tiễn chống hỏa tiễn SA-23 Gladiator tại Syria. Hệ thống hỏa tiễn này có   thể khai hỏa hai hỏa tiễn một lúc- một để đánh chặn hỏa tiễn hành trình   Tomahaw- một để đánh chặn các hỏa tiễn đạn đạo tầm trung."
      Không   có gì ngạc nhiên về phản ứng của Nga tại Syria. Việc triển khai này có   thể để ngăn ngửa một cuộc tấn công quân sự của Mỹ vào lực lượng của Ô.   Assad bằng cách cho khai hỏa các hỏa tiễn hành trình từ Thổ Nhĩ Kỳ hay   từ các khu trục hạm tại Địa Trung Hải. Trong cuộc chiến tranh Vùng Vịnh,   hệ thống phòng thủ và các đài chỉ huy của Saddam Hussein đã tan như xác   pháo chỉ trong vòng vài giờ đồng hồ vì không có hệ thống đảnh chặn các   hỏa tiễn Tomahaw của Mỹ.
      - Reuters ngày 5/10/2016: "Quân đội   Syria nói rằng bất cứ ai còn ở lại phía đông của Aleppo có cơ hội để họ   di tản, nếu không sẽ phải gánh chịu số phận đã an bài. Thông báo được   đưa ra vào ngày 5/10/2016 sau khi quân chính phủ đã cắt đứt đường tiếp   tế vào phía đông của thành phố và quân đội cũng biết chính xác về vị trí   và kho vũ khí, đồng thời thúc giục các phiến quân hạ vũ khí và dời bỏ   vị trí. Trong khi đó Bộ Quốc Phòng Nga nói rằng Hoa Kỳ nên suy nghĩ cẩn   thận về hậu quả nếu họ oanh kích vào vị trí của quân chính phủ bởi vì có   binh sĩ của Nga đóng tại đây."
      - AFP ngày 7/10/2016: "Lực lượng   của chính phủ Syria đã tiến vào bên trong Aleppo - khu vực trung tâm của   thành phố - tạo chiến thắng lớn chỉ vài giờ sau khi loan báo sẽ giảm   bớt các cuộc oanh kích."
      - Mashable ngày 7/10/2016: "Vladimir   Putin đã xuất hiện ở Nữu Ước, hay ít ra hình của ông ta đã ở đó. Một   biểu ngữ khổng lồ vẽ hình tổng thống Nga đang đứng trước lá cờ Nga và   Syria được treo trên cầu Manhattan mang một dòng chữ duy nhất: Kẻ đem   lại hòa bình."
      - Ruters ngày 9/10/2016: "Ngoại Trưởng Nga Lavrov   nói rằng Nga đã có đầy đủ phương tiện để bảo vệ tất cả những gì thuộc   Nga ở Syria nếu Mỹ quyết định ném bom trải thảm các phi trường quân sự   của chính phủ Syria. Ô. Lavrov còn nói thêm, những hành động hung hăng   của Mỹ mới đây đã đe dọa nền an ninh của Nga." Liệu Mỹ có liều lĩnh mở   một cuộc chiến với Nga để lật đổ Ô. Assad hầu xây dựng dân chủ cho Syria   theo kiểu Iraq, Libya, A Phú Hãn, trong lúc đang phải đối đầu với Trung   Quốc tại Biển Đông? Theo CNS News.com ngày 9/10/2016, một cố vấn cao   cấp của lãnh đạo tối cao Ba Tư cảnh cáo rằng bất cứ một cuộc tấn công   nào của Hoa Kỳ vào lực lượng của chính phủ Syria sẽ là tự sát.
      Tình hình Biển Đông:
      -   VnPlus ngày 2/10/2016: "Nhân cuộc họp không chính thức giữa Bộ Trưởng   Quốc Phòng Hoa Kỳ Ashton Carter và bộ trưởng quốc phòng các nước ASEAN   tại Hạ Uy Di, Ô. Carter khẳng định chiến lược "Tái Cân Bằng Lực Lượng"   của Hoa Kỳ sẽ được tiếp tục thực hiện trong nhiệm kỳ của tân tổng thống.   Những cam kết của Hoa Kỳ đối với Châu Á-Thái Bình Dương vẫn được triển   khai. Còn Tướng Ngô Xuân Lịch - Bộ Trưởng Quốc Phòng Việt Nam cho rằng   quan hệ giữa ASEAN và Hoa Kỳ và các người hợp tác ngoài khu vực có vai   trò quan trọng đối với hòa bình, an ninh và phát triển. Do đó, tăng   cường đối thoại ASEAN-Hoa Kỳ, nhất là đối thoại không chính thức để tham   vấn, tăng cường hiểu biết về chính sách cũng như các ưu tiên của nhau   là rất quan trọng. "
          | - Nếu Việt Nam cho   phép Nga đặt căn cứ quân tại Cam Ranh tức Việt Nam phá vỡ quan hệ Hợp   Tác Toàn Diện với Mỹ từ đó có thể trở thành "kẻ thù" của Mỹ. Chắc chắn   Việt Nam không muốn điều này xảy ra. 
 - Nếu Việt Nam cho phép Mỹ   thiết lập căn cứ quân sự tại Cam Ranh, lập tức an ninh của Trung Quốc bị   đe dọa. Lúc đó Việt Nam trở thành "tiền đồn" của Mỹ cho nên sẽ không   sống yên với Trung Quốc. Chắc chắn Việt Nam cũng không muốn điều này xảy   ra.
 | 
  
           Khác hẳn với Phi Luật Tân lăm le "đuổi Mỹ",   Việt Nam luôn luôn khẳng định vai trò giữ gìn an ninh và ổn định tại   Biển Đông của Hoa Kỳ và đề cao sự hợp tác Hoa Kỳ-ASEAN. Đây là lý do tại   sao ba tổng thống Mỹ ghé thăm Việt Nam và liên tục các chiến hạm Hoa Kỳ   ghé Cam Ranh.
      Reuters ngày 2/10/2016: "Tổng Thống Phi Luật Tân   Duterte đã thành khẩn xin lỗi cộng đồng người Do Thái và nói rằng việc   ông nhắc tới Cuộc Thảm Sát Do Thái (Holocaust) trong lúc thảo luận về   cuộc chiến chống ma túy nhằm tấn công lại những người đã ví ông với   Hitler."
      - VOV ngày 6/10/2016: "Tổng Thống Ba Tư Rouhani đã thực   hiện chuyến công du Việ Nam. Trong cuộc hội đàm với Ô. Trần Đại Quang,   hai bên khẳng định quyết tâm đưa kim ngạch thương mại song phương đạt   mức 2 tỷ Mỹ Kim trong thời gian tới, đồng thời nhất trí tạo điều kiện   thuận lợi cho doanh nghiệp/các nhà kinh doanh hai nước hợp tác, đầu tư   trong các lĩnh vực có thế mạnh, như năng lượng, thông tin và truyền   thông, nông nghiệp-thủy sản, khoa học-công nghệ, ngân hàng; mở rộng hợp   tác văn hóa-giáo dục, du lịch. Tổng Thống Hassan Rouhani nhấn mạnh, Việt   Nam có thể là cửa ngõ để Ba Tư tiến vào hợp tác với các nước ở khu vực   ASEAN và Iran sẽ là cửa ngõ để Việt Nam tiến tới hợp tác với khu vực   Trung Đông."
      Sau thỏa thuận hạt nhân và được Mỹ tháo bỏ lệnh cấm   vận, không như các quốc gia Trung Đông co cụm trong thế giới Hồi Giáo,   Ba Tư "bung" ra ngoài qua những chiến dịch ngoại giao vươn tận tới Nam   Mỹ và ngày nay tới Việt Nam. Chỉ trong năm, mười năm nữa thôi, Ba Tư sẽ   nổi bật lên như một cường quốc mới.
      - Reuters (Hà Nội) ngày   13/10/2016: "Vào ngày hôm nay, Việt Nam khẳng định sẽ không cho phép bất   cứ quốc gia nào đặt căn cứ quân sự trên đất nước mình sau khi có tin   thứ trưởng quốc phòng Nga nói rằng Nga đang xem xét việc mở lại các căn   cứ quân sự ở Việt Nam và Cuba."
      Như tôi đã nói từ lâu, trong tình   thế hiện tại, Việt Nam có đầy đủ khả năng phòng thủ biển đảo nhưng lại   không đủ khả năng ngăn chặn Hoa Lục thiết lập Vùng Nhận Dạng Phòng Không   hoặc phong tỏa hải lộ chiến lược thông quá Biển Đông cho nên rất cần và   phải cần sự hiện diện của Mỹ tại Biển Đông.
      - Nếu Việt Nam cho   phép Nga đặt căn cứ quân tại Cam Ranh tức Việt Nam phá vỡ quan hệ Hợp   Tác Toàn Diện với Mỹ từ đó có thể trở thành "kẻ thù" của Mỹ. Chắc chắn   Việt Nam không muốn điều này xảy ra.
      - Nếu Việt Nam cho phép Mỹ   thiết lập căn cứ quân sự tại Cam Ranh, lập tức an ninh của Trung Quốc bị   đe dọa. Lúc đó Việt Nam trở thành "tiền đồn" của Mỹ cho nên sẽ không   sống yên với Trung Quốc. Chắc chắn Việt Nam cũng không muốn điều này xảy   ra.
      Do đó, chiến lược tối hảo, ít ra trong giai đoạn này là:
      - Tăng cường sức mạnh hải quân, không quân và hệ thống phòng thủ bờ biển.
      -   Một phần của Cam Ranh sẽ trở thành "Quân Cảng Quốc Tế" để các tàu chiến   Mỹ, Nhật, Nga, Úc Châu, Âu Châu, Ấn Độ, Ba Tư…có thể ghé thăm…mà không   một ai buồn lòng cả.
      - Hoan nghênh sự hiện diện quân sự của Mỹ   tại Biển Đông cho mục đích hòa bình, ổn định cho khu vực đồng thời bảo   vệ hải lộ chiến lược cho cả thế giới.
      Nhưng, trên đời này bao giờ   cũng phải có chữ "nhưng". Nếu Hoa Lục lấn tới ở Biển Đông hoặc thiết   lập Vùng Nhận Dạng Phòng Không, Việt Nam có thể cho phép tàu chiến Mỹ   đóng tại các hòn đảo như Song Tử Tây, Sơn Ca, Nam Yết, Trường Sa Lớn   v.v… theo như sách lược "Ba Không Một Có" đang được bàn tính ở Việt Nam.   Trước nguy cơ lớn thì phải quyền biến. Cứng nhắc có khi chết.
      -   Reuters ngày 13/10/2016: "Chủ Tịch Tập Cận Bình đã tới Căm Bốt trong   chuyến công du hai ngày, ca ngợi mối liên hệ mật thiết giữa hai bên qua   việc Căm Bốt đứng về phe với Bắc Kinh trong vấn đề Biển Đông. Hai bên đã   ký 31 thỏa thuận về kinh tế bao gồm khoản cho vay khoảng 237 triệu Mỹ   Kim sau cuộc hội kiến với Thủ Tướng Hunsen. Ông Tập Cận Bình cũng cam   kết thúc đẩy việc xây hệ thống xe lửa tốc hành và phi trường Siem Reap   cho Căm Bốt cũng như cung cấp thêm 500 học bổng."
      Năm 2012 Ô.   Obama cũng đã ghé Căm Bốt nhân Hội Nghị Thượng Đỉnh ASEAN. Trước đó Bà   Clinton (lúc đó là ngoại trưởng) cũng đã lên tiếng cảnh báo Căm Bốt chớ   ngả về tay Trung Quốc nhưng cuối cùng Mỹ không có sách lược cụ thể nào   để ngăn cản xu hướng thân Tàu của Kampuchia và Thái Lan, ngoại trừ đe   dọa trừng phạt về nhân quyền. Chính sách "cây gậy và củ cà-rốt" của Mỹ   cuối cùng chỉ còn cây gậy.
          | Nếu   Phi Luật Tân "ngả" vào tay Trung Quốc, sẽ là một thảm họa cho Hoa Kỳ và   sau đó cho Nhật Bản và Việt Nam. Nếu Hoa Lục có thêm vây cánh ở Phi   Luật Tân thì chuyện khống chế hải lộ chiến lược thông quá Biển Đông nằm   trong tầm tay. Lúc đó Mỹ hoặc thúc thủ hoặc phải mở cuộc chiến tranh   tổng lực để giành lại quyền bá chủ Biển Đông. Nhưng liệu Mỹ có dám mở   một cuộc chiến tranh tổng lực với Trung Quốc, trong khi đã dính líu vào   năm cuộc chiến ở năm quốc gia Hồi Giáo (Iraq, A Phú Hãn, Syria, Libya và   Yemen) và đang căng thẳng với Nga qua các vấn đề Syria và Ukraina. Còn   Bắc Hàn lúc nào cũng đe dọa cho Mỹ thưởng thức món "bom nguyên tử". | 
  
           Nhận Định:
      Theo Reuters ngày   1/10/2016, "Ô. Duterte dự trù viếng thăm Bắc Kinh, hội đàm với Chủ Tịch   Tập Cận Bình và Thủ Tướng Lý Khắc Cường từ 19-21/10/2016. Theo nguồn tin   từ các giới chức ngoại giao và thương mại tại Manila, khoảng vài chục   thương gia sẽ tháp tùng Ô. Duterte để xúc tiến những thỏa thiệp đang   được thương thảo để cải thiện mối bang giao giữa hai nước. Chuyến công   du của Ô. Duterte có thể làm thay đổi quan hệ đồng minh Mỹ-Phi ở Đông Á   sau khi ông đưa ra những lời bình luận gây khó chịu cho Hoa Kỳ và hành   động tích cực ve vãn đối thủ chính của Hoa Thịnh Đốn. Zhao Jianhua- Đại   Sứ Trung Quốc tại Phi Luật Tân trong một cuộc tiếp tân tại tòa đại sứ   nói rằng, kể từ khi Tổng Thống Duterte nhậm chức, Trung Quốc và Phi Luật   Tân đã có những sự qua lại thân thiện và nó đưa tới những kết quả tích   cực ngày hôm nay và rằng những đám mây đã tan đi, mặt trời đã hé rạng ở   chân trời và sẽ rực sáng trong một chương mới của mối liên hệ song   phương."
      Nghe những lời nói đầy "hoa mỹ"của ông đại sứ Tàu này,   chắc ông đại sứ Mỹ tại Manila sẽ "điên lên". Không thể tưởng tượng được   Phi Luật Tân - một cựu thuộc địa của Hoa Kỳ từ 1898 và là "đệ tử" của Mỹ   từ 1946, nay lại có thể ngả theo Trung Quốc - đối thủ chính của Mỹ trên   vũ đài chính trị thế giới. Nguyên do tại đâu và lỗi tại ai?
      A) Có thể Ô. Duterte tính toán điên rồ và theo đuổi một chiến lược ngoại giao đầy phiêu lưu.
      B)   Có thể do chính lỗi của Hoa Kỳ. Hiện nay báo chí Mỹ chỉ lên tiếng bình   phẩm, chê bai cách ăn nói lỗ mãng của Ô. Duterte nhưng lại không "chẩn   bệnh" chính người Mỹ.
      1) Kể từ khi Ô. Obama tuyên bố sách lược   "Xoay Trục", nhiều nhà bình luận trên thế giới đã nói rằng Hoa Kỳ đã gửi   đi một tín hiệu "mù mờ" (mixed signal) rồi sau đó thấy hai chữ "Xoay   Trục" mạnh quá lại đổi thành "Tái Cân Bằng Lực Lượng" (Rebalance Power).   Sở dĩ thái độ của Hoa Kỳ "mù mờ" là vì Hoa Kỳ vừa hợp tác chiến lược   với Hoa Lục lại vừa muốn kiềm chế Hoa Lục. Hai mục tiêu này trái chống,   mâu thuẫn với nhau.
      2) Mỗi khi Hoa Lục lấn tới như bồi đắp các   bãi đá ngầm thành đảo và biến nó thành căn cứ quân sự, Hoa Kỳ phản ứng   bằng cách đem tàu chiến vào nhưng lại nói rằng hai bên trao đổi tin tức   và tránh đụng độ. Rồi Hoa-Mỹ thường xuyên tập trận chung về hải quân,   các tàu chiến thăm viếng lẫn nhau. Vào ngày 20/7/2015, theo AP, vị tân   Tư Lệnh Thái Bình Dương Scott Swift đã tiến hành bảy giờ bay thám thính   trên phi cơ do thám P-8 Poseidon mới nhất của Hoa Kỳ, gây phản ứng tức   giận từ phía Hoa Lục. Cho nên sau đó Đô Đốc Swift lại nói rằng ông chỉ   tham dự chuyến bay thám thính thường lệ mà thôi. Rồi vào ngày 21/7/2015,   ông lại tuyên bố tại Đông Kinh (Tokyo) – mà theo AP có vẻ như muốn làm   lành với Trung Quốc, "Chúng tôi có nhiều điểm tương đồng hơn là những gì   chúng tôi làm trong việc cạnh tranh." (We have much more in common than   we do in competition). Một vị tư lệnh, đích thân bay thám thính trên   một vùng đang tranh chấp và là điểm nóng của thế giới tức đi "thị sát   mặt trận" để về có kế hoạch hành quân tiêu diệt địch. Nhưng khi về nhà   lại nói "vuốt đuôi", yếu xìu, chứng tỏ thế lúng túng của Mỹ khi đối đầu   với Trung Quốc tại Biển Đông.
      3) Về Bãi Cạn Scarborough: Vào năm   2014, Phi Luật Tân và Hoa Lục tranh chấp chủ quyền tại đây. Mỹ đứng ra   làm trung gian để hai bên cùng rút đi. Phi Luật Tân tuân thủ và ra lệnh   rút hết tàu thuyền của mình, nhưng tàu Trung Quốc vẫn ở lại và như thế   Bãi Cạn Scarborough lọt vào tay Trung Quốc mà Mỹ cũng không có bất kỳ   hành động nào, ít ra lên án Trung Quốc bội hứa. Sự kiện này cũng giống   như năm 1974 Hoa Kỳ đã làm ngơ để Hoa Lục chiếm Hoàng Sa từ tay VNCH như   "món quà" tặng để củng cố chiến lược bình thường hóa ngoại giao với   Đặng Tiểu Bình của cặp bài trùng Nixon-Kissinger để đối đầu với Nga.   Theo ABC News ngày 11/10/2016, Ô. Duterte nói rằng ông không hủy bỏ hiệp   ước an ninh hỗ tương với Mỹ nhưng đặt câu hỏi về tầm mức quan trọng của   nó và những cuộc tập trận chung chỉ có lợi cho Hoa Kỳ. Ông Duterte nói   đúng. Sự hiện diện quân sự của Hoa Kỳ tại Phi không bảo đảm chủ quyền   biển đảo cho Phi. Nếu Hoa Lục cứ từ từ gặm nhấm hết biển đảo của Phi   Luật Tân thì Hoa Kỳ vẫn cứ làm ngơ, ngoại trừ Hoa Lục mở một cuộc tấn   công quy mô xâm lấn Phi Luật Tân. Do đó hiệp ước an ninh Mỹ-Phi chỉ dùng   để làm cảnh. Điều này đã được chính Ô. Obama nói ra khi ông thăm viếng   Phi Luật Tân vào ngày 28/4/2014 và các chiến lược gia Hoa Kỳ cũng công   khai nói rằng Hoa Kỳ sẽ không mở cuộc chiến với Hoa Lục chỉ vì một vài   bãi đá ngầm ở Biển Đông. Vậy thì Phi Luật Tân cũng như Việt Nam phải tự   bảo vệ những hòn đảo của mình, đừng mong chờ Mỹ can thiệp.
      4)   Ngay sau khi Toà Trọng Tài Thường Trực Hague phán quyết tuyên bố chủ   quyền về Đường Lưỡi Bò của Trung Quốc bất hợp pháp, bề ngoài Mỹ kêu gọi   Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế, nhưng bên trong lại âm thầm vận   động các quốc gia Đông Nam Á không làm mạnh kẻo "mất mặt" Trung Quốc.   Mình là "đại ca" đứng đầu sóng ngọn gió cứ "xìu xìu ển ển" mà lại kêu   gọi đàn em (ASEAN) đoàn kết lại để diệt thù…thì sớm muộn đàn em cũng sẽ   bỏ đi. Chúng ta thấy Bộ Trưởng Ngoại Giao John Kerry rồi Cố Vấn An Ninh   Quốc Gia Susan Rice bay qua Tàu họp liên miên. Chính Mỹ không muốn đụng   độ với Tàu làm sao có thể xúi các nước nhỏ đụng độ với Tàu? Anh khôn tôi   cũng khôn chứ?
      5) Là thuộc địa của Mỹ từ 1898 và độc lập vào năm   1946 từ đó trở thành "đồng minh" nhưng thực tế là đàn em thân tín của   Mỹ. Cho tới năm 1975, ít ra là 118 năm, Mỹ không hề xây dựng một nền kỹ   nghệ cơ khí độc lập cho Phi Luật Tân mà chủ yếu là khai thác tài nguyên   thiên nhiên, cho nên Phi Luật Tân ngày nay vẫn là quốc gia thuộc loại   kém nhất Đông Nam Á, thậm chí phải nhập cảng cả triệu tấn gạo từ Việt   Nam.
      6) Hiệp Định Hợp Tác Xuyên Thái Bình Dương (Trans-Pacific   Partnership) do Mỹ chủ xướng bao gồm 12 quốc gia: Úc, Brunei, Gia Nã   Đại, Chí Lợi, Nhật Bản, Mã Lai, Mễ Tây Cơ, Tân Tây Lan, Peru, Tân Gia   Ba, Mỹ và Việt Nam, nhưng không có Nam Dương, Thái Lan và Phi Luật Tân.   Không hiểu tại sao Mỹ loại người đàn em thân tín của mình ra khỏi một   thỏa hiệp mậu dịch to lớn như thế? Có thể vì thế mà người dân Phi Luật   Tân bất bình và Ô. Duterte là người nói lên tiếng nói của họ chăng? Hiện   nay, dù bị Hoa Kỳ, Âu Châu và Liên Hiệp Quốc cảnh báo về việc giết   người bừa bãi trong chiến dịch tiêu diệt ma túy, 92% dân chúng vẫn ủng   hộ Ô. Duterte.
      7) Theo International Business Times vào ngày   2/10/2016, "Ô. Duterte đã than phiền với Nga và Trung Quốc là Hoa Kỳ đã   coi thường ông và một viên chức Trung Quốc đã hồi đáp lại rằng Phi chẳng   lợi ích gì khi đi theo Mỹ. Khi gặp nhau bên lề Thượng Đỉnh ASEAN mới   đây tại Lào, Thủ Tướng Nga Dmitry Medvedev đã đồng ý về điều này khi Ô.   Duterte đưa ra việc ông chống đối bộ tham mưu của Tổng Thống Obama."
      Một   khi Phi Luật Tân "ngả vào tay" Trung Quốc, Ngân Hàng ĐầuTư và Hạ Tầng   Cơ Sở (AIIB) do Trung Quốc quản trị sẽ "rót" vài tỉ đô-la vào đây thì   như câu châm ngôn của Hoa Kỳ "Ai chi tiền, người đó là ông chủ " thì cục   diện Á Châu thay đổi hoàn toàn.
      Theo tôi, Hoa Kỳ nên kiên nhẫn   với Ô. Duterte cũng như đã từng kiên nhẫn với Ô. Erdogan của Thổ Nhĩ Kỳ.   Ô. Obama nên gửi Cố Vấn An Ninh Quốc Gia Susan Rice hay Phó Tổng Thống   Joe Biden tới Phi Luật Tân để "vuốt ve" Ô. Duterte một tí. Ngày xưa khi   thế nước yếu, các hoàng đế Trung Hoa cũng phải nhún nhường, chẳng hạn   Hán Nguyên Đế đã phải gả nàng Chiêu Quân cho vua Hung Nô để giữ yên đất   nước.
      Hiện nay tình thế vô cùng bất lợi cho Mỹ. Thái Lan, Căm Bốt   đã ngả vào tay Hoa Lục, nay tới phiên Phi Luật Tân. Ngày 6/10/2016, Al   Azeera đi bài báo với tựa đề, "Phải chăng Hoa Kỳ đang để mất hết đồng   minh truyền thống Á Châu vào tay Hoa Lục?"
      Mỹ phải gấp rút thay   đổi toàn bộ chính sách với Phi Luật Tân, từ kinh tế, tài chính, ngoại   giao, quân sự và phải bổ nhiệm một ông đại sứ thật khéo léo trong tình   thế vô cùng bấp bênh của mối quan hệ Mỹ-Phi. Và cũng xin nhớ cho "nhân   quyền" là con dao hai lưỡi, được lý tưởng nhưng sẽ mất hết đồng minh.   Vào ngày 6/10/2016, theo Reuters, ngoại trưởng của Phi Luật Tân đã đưa   ra lời tuyên bố thật nảy lửa, "Tổng thống của Phi Luật Tân của chúng tôi   muốn giải phóng dân tộc khỏi xiềng xích lệ thuộc vào Hoa Kỳ là nước   không bảo đảm giúp đỡ khi chủ quyền của Phi bị đe dọa. Ngoại Trưởng   Perfecto Yasay đã bộc lộ sự ủng hộ mạnh mẽ lập trường cứng rắn của Tổng   Thống Duterte chống lại Hoa Kỳ và nói thêm chúng tôi buộc phải tái chấn   chỉnh lại chính sách ngoại giao để không phải tuân theo mệnh lệnh và   quyền lợi của Hoa Kỳ." Còn Tổng Thống Duterte nói rằng, "Nếu Hoa Kỳ và   Âu Châu cảm thấy không hài lòng với chiến dịch trấn áp tội phạm ma túy   của ông, họ có thể ngưng sự trợ giúp cho Phi Luật Tân." Rồi vào ngày   7/10/2016, bộ trưởng quốc phòng Phi Luật Tân loan báo ngưng các chuyến   tuần tra chung với Hoa Kỳ tại Biển Đông và trong tương lai sẽ trục xuất   100 lính biệt kích Mỹ đang đóng ở nam Phi Luật Tân để giúp lực lượng địa   phương theo dõi nhóm phiến quân Hồi Giáo Abu Sayyaf, chấm dứt 65 liên   minh quân sự với Mỹ. Thế mới hay muôn sự trên cõi đời này đều vô thường,   không có gì vĩnh cửu cả. Khi "người yêu bỏ ta đi" thì có thể người yêu   phản bội nhưng cũng có thể ta đối xử quá tệ bạc với người yêu chăng?
      Nếu   Phi Luật Tân "ngả" vào tay Trung Quốc, sẽ là một thảm họa cho Hoa Kỳ và   sau đó cho Nhật Bản và Việt Nam. Nếu Hoa Lục có thêm vây cánh ở Phi   Luật Tân thì chuyện khống chế hải lộ chiến lược thông quá Biển Đông nằm   trong tầm tay. Lúc đó Mỹ hoặc thúc thủ hoặc phải mở cuộc chiến tranh   tổng lực để giành lại quyền bá chủ Biển Đông. Nhưng liệu Mỹ có dám mở   một cuộc chiến tranh tổng lực với Trung Quốc, trong khi đã dính líu vào   năm cuộc chiến ở năm quốc gia Hồi Giáo (Iraq, A Phú Hãn, Syria, Libya và   Yemen) và đang căng thẳng với Nga qua các vấn đề Syria và Ukraina. Còn   Bắc Hàn lúc nào cũng đe dọa cho Mỹ thưởng thức món "bom nguyên tử".
      Chúng   ta chờ chuyến đi Bắc Kinh của Ô. Duterte xem hai bên thỏa hiệp và cam   kết những gì. Đây là bài học cay đắng - không phải riêng cho Ô. Obama -   mà toàn bộ các nhà lãnh đạo chính trị Hoa Kỳ- phải xét lại cách đối xử   với các nước nhỏ trong bối cảnh Trung Quốc đang trỗi dậy mạnh mẽ và Nga   đang dần dần hồi phục sức mạnh của thời kỳ Sô-Viết.
      Đào Văn Bình
      (California ngày 14/10/2016)